गोष्ट तुफान यश, प्रचंड अपयशही पचवणाऱ्या बिग बूलची- ‘स्कॅम 1992’

(पूर्व प्रसिद्धी: दैनिक पुण्यनगरी)

-जुई कुलकर्णी

…बॅड बाॅईजविषयी आकर्षण हे समाजमनात बरेचदा अपरिहार्यतेतून येतं.कारण सर्वसामान्य माणसाला आतून कुठेतरी खरंतर असंच वागायची इच्छा तर असते पण तसं वागणं शक्य तर नसतं.साधा माणूस बरेचदा कायद्याचा धाक आणि बदनामीची भिती या प्रेशरखालीच गुन्हेगार होत नाही. पण इथंच काही माणसं वेगळी ठरतात. सगळी सिस्टीम निरखतात, त्यातल्या पळवाटा शोधतात.कायद्यातल्या पळवाटा शोधतात किंवा कायदे वळवतात.चांगल्या किंवा वाईट अर्थानं इतिहास घडवतात.

‘स्कॅम1992’- ही सोनी लिव्ह अॅपवर नुकतीच रिलीज झालेली वेब सिरीज आहे. अवघ्या दहा भागांची ही सिरीज आहे. हंसल मेहता सारखे संवेदनशील दिग्दर्शक आहेत.वेब सिरीजच्या नावावरूनच कळत असेल की ही 1992 साली झालेल्या हर्षद मेहता शेअर घोटाळ्याविषयी केलेली सिरीज आहे. या सिरीजविषयी सोशल मीडियावर तुफान चर्चा होते आहे. या सिरीजबद्दल बरंच लिहलं जातंय आणि त्यावर बरीच टीकापण होते आहे. पण सगळ्यात महत्वाचा मुद्दा असा की ही एक अत्यंत मनोरंजक,उत्कृष्ट अभिनयाने परिपूर्ण अशी जबरदस्त वेबसिरीज आहे.ही सिरीज सुचेता दलाल आणि देवाशिष बसू या दांपत्याच्या ‘द स्कॅम’ या पुस्तकावर आधारित आहे.पण मूळात या सिरीजची ताकद आहे जबरदस्त बांधीव ,वेगवान पटकथा.सुमित पुरोहित, सौरव डे, वैभव विशाल आणि करण व्यास यांनी ही पटकथा लिहली आहे.करण व्यास यांचे संवाद भलतेच खमंग,चुरचुरीत,आकर्षक आहेत.हंसल मेहतांचं चतुर दिग्दर्शन आणि प्रतिक गांधीचा हर्षद मेहता ही देखील या सिरीजची ताकद आहे.

स्कॅम 1992 मध्ये वास्तवात असणाऱ्या सगळ्या खऱ्या माणसांच्या नावांचा बिनधास्त उल्लेख केला आहे आणि हे छान वाटतं. ऐंशी नव्वदच्या दशकातलं टाईम्स ऑफ इंडिया, बाँबे स्टाॅक एक्सेंज, एकूणच त्या काळातलं वातावरण,कपडे, गाड्या यानी मजा आणली आहे.टाईम्समधे फिरणारे आर.के.लक्ष्मण बघून छान वाटतं.

सिरीजचा टायटल ट्रॅक मस्त आहे. सिरीज संपली तरी तो कानात घुमत राहतो.सोबत काही एपिसोडच्या शेवटी घातलेले जुन्या काळातल्या काही हिंदी गाण्यांचे तुकडे पण मस्त वाटतात.

हंसल मेहता हे अलीगढपासून आवडते दिग्दर्शक. त्यांना यात नीटच काय दाखवायचं आहे ते कळलंय.बॅड बाॅय हर्षद मेहता दाखवताना सिस्टीममधल्या त्रूटी आणि हर्षदची साथ देणारी लोभी माणसांची जंत्री नीट निरखा.त्यात तुम्ही स्वतःलाही पाहू शकता.

घाटकोपर मधे राहणारा विशी पंचवीशीचा हर्षद शांतिलाल मेहता. गुजराती असल्याने रक्तात बिझनेस आणि महत्वाकांक्षा आहेच.सध्याच्या बिझनेसमधे तो खुश नाही. दोन खोल्यांच्या घरात लग्न करून बायकोला आणलंय.वडीलांनी कपड्यांच्या बिझनेसमधे फटका खाल्ल्यानंतर बिझनेसच्या नावाचं हाय खाल्लीय.अशा परिस्थितीत हर्षद शेअरच्या धंद्यात उतरायची धमक दाखवतो.आधी शिकण्यासाठी नोकरी करतो.रिंग मधे झुंजतो.मग हा जिनीयस माणूस झटपट प्रगती करतो.भावालाही सोबत घेतो.शेअरच्या बेभरवशी धंद्यात जबरी फटकाही खातो .सगळं गमावल्यावरही हार मानत नाही आणि कन्सल्टन्सी फर्म सुरू करतो. एक मोठ्या प्रवासाची सुरूवात होते.

घाटकोपरच्या दोन खोल्यांच्या चाळीतल्या घरातून वरळीत पंधरा हजार स्क्वेअर फूटच्या सी फेस पेंटहाऊसमधे येणं हे कुठल्याही काळी जबर अवघड असणार.हर्षदची इमेज इथं कुठेच एकाच रंगाची दाखवलेली नाही. हर्षदच्या कॅरॅक्टरची ग्रे शेड पुरेपुर सांभाळलीय.विशेषतः तो एक कुटुंबवत्सल, संस्कारी पुरूष होता हे अगदी अधोरेखित केलंय.

हर्षदसोबत तीन महत्वाची पात्र म्हणजे त्याचा भाऊ अश्विन मेहता आणि पार्टनर भूषण भट.तसंच टाईम्समधली पत्रकार सुचेता दलाल.

प्रतिक गांधी हा या सिरीजचा फाईंड आहे.असे रिजनल अभिनेते त्या प्रदेशापुरतेच मर्यादित राहतात.वेब सिरीज या माध्यमातून आता असे अनेक उत्कृष्ट कलाकार देशभर पोचतील.प्रतिक गांधी हा मूळ गुजराती थिएटर आर्टीस्ट आहे.त्यानं अत्यंत रूबाबानं हर्षद मेहता उभा केलाय.हा अत्यंत जबरदस्त अॅक्टर आहे. इतका प्रभावी अभिनय की केवळ त्याच्यासाठी सुद्धा ही सिरीज बघावी.त्याची शरीरयष्टी वास्तवातल्या हर्षद मेहतासारखी नाही. पण दिग्दर्शक हंसल मेहता एका मुलाखतीत म्हणाले की ते या बाबतीत इंटयूशनवर विश्वास ठेवतात. प्रतिक गांधीनं हा विश्वास अगदीच सार्थ ठरवला आहे. या तरूण अभिनेत्याचं भविष्य उज्वल असेल.

सुचेता दलाल च्या भूमिकेत श्रेया धन्वंतरी ही अभिनेत्री परफेक्ट आहे. तिचे काॅश्च्यूम्स अगदी साजेसे आहेत.शेअर मार्केट आणि फायनान्सच्या तेव्हाच्या काळातल्या पुरूषी जगात सुचेता दलाल म्हणजे पत्रकारितेतला एक विलक्षण धाडसी,आदरणीय, आदर्श नमुना म्हणायला हवी.हे दोघंही नवे कलाकार असल्याने त्यांची आधीची कुठली इमेज मनात नव्हती हे उत्तम आहे.सुचेताची तिच्या प्रोफेशनशी असलेली कमिटमेंट अगदी जाणवण्याइतकी प्रभावी आहे.पुरूष सहकाऱ्यासोबत सोबत तिचा सहज वावर, स्वतःच्या सोर्सेसना जपणं फार आवडतं .हर्षद तिला खरेदी करू पाहतो तेव्हा तिचा खमकेपणा आणि त्याच्यावर केसेस होतात तेव्हा त्याची बाजू मांडण्याचा प्रयत्न हे सगळं फार आवडतं.सुचेताचा पार्टनर देबाशिष बसू हे पात्र पण येतं. आपल्या टॅलेंटेड प्रेयसीमागे खंबीरपणे उभा राहणारा हा कोमल मनाचा पत्रकार विशेषच आहे.

हेमंत खेरनं हर्षदच्या भावाचा अश्विन मेहता हा रोल फार प्रामाणिकपणे साकारलाय. बर्या वाईट अशा कुठल्याही अवस्थेत भावाची साथ न सोडणारा हा साधा पण हुषार भाऊ आहे.

चिराग व्होरा हा अश्विन भट्ट आहे.चतुर आणि वेळ येईल तेव्हा स्वार्थी असा हा पार्टनर आहे.

रजत कपूर हा आवडता अभिनेता. तो सीबीआय ऑफिसर माधवनच्या छोट्याशा भूमिकेत कडक काम करतो.अभिनय सगळेच उत्तम करतात.अनंत महादेवन आणि के.के.रैना असे जुने जाणते कलाकार महत्वाच्या भूमिकांमध्ये बघायला मजा येते.

90 चं दशक म्हणजे लहानपण.ते असं पडद्यावर जिंवत झालेलं बघायला फार मजाच वाटते.विशेषतः डेस्कटाॅप, लँडलाईन फोन,फ्लाॅपीज वगैरे बघून नाॅस्टॅलॅजिक वाटतं.

80 च्या दशकातलं शेअर मार्केटचं रिंगमधलं दाखवलेलं वातावरण भलतंच अंगावर येतं.तिथला एकूणच भयंकर बुजबुजाट, कालवा, काळबादेवीचं टिपीकल गुजराती कल्चर अगदी अभ्यास करून नीट दाखवलंय.

मनू मुंद्रा(सतीश कौशिक) आणि त्याची बेअर गँग,सिटी बँक आणि अजय केडीयाची मनीमार्केटमधली मोनोपाॅली ही या सिरीज मधली व्हिलन गँग आहे.हिरोचं हिरोपण नीट कळायला व्हिलन मजबूत असायला लागतो.तसं या सिरीजमधले हे सगळे व्हिलन उत्तम काम करतात.हर्षदसारखा खालून वर आलेला बाहेरचा माणूस त्यांना नको असतो.त्यासाठी ते आटापिटा करतात. शेवटी यशस्वी होतात. हर्षद मेहताला शेअर मार्केटचा अमिताभ बच्चन म्हणलं जात असे. हर्षदही अमिताभ बच्चनसारखा या सगळ्या खलनायकांना जबरदस्त फाईट देतो.

शेअर हा विषय तांत्रिकदृष्ट्या गुंतागुंतीचा आहे.मनीमार्केट, बँक रिसीटस हे सगळंच सामान्य जनतेसाठी खरंतर गोंधळात टाकणारं आहे पण या सिरीजमधे ते जास्तीतजास्त सुलभ करून सांगितलं आहे. ते सगळं नीट समजत नसलं तरी ही सिरीज मात्र समजते.ही सिरीज आहे त्रूटींनी भरलेल्या बावळट सिस्टीमच्या मधे घुसून,विपरित परिस्थितीतही खंबीरपणे उभं राहणाऱ्या एका अनकाॅमन माणसाची आणि राक्षसी परदेशी मोनोपाॅलीच्या विरोधात उभं राहण्याचा दम असलेल्या,वाईट मार्गाने पण तुफान यश मिळवणार्या,प्रचंड अपयशही पचवलेल्या बिग बुलची बोल्ड कथा आहे.एक मस्ट वाॅच सिरीज.

(जुई कुलकर्णी या लेखक, कवी ,चित्रकार व अनुवादक आहेत)

[email protected]

Scam 1992 – The Harshad Mehta Story | Official Trailer