-रघुनाथ पांडे
लॉकडाऊने सर्वांना जखडून ठेवले. निराश्रित, घरात अडकलेले ज्येष्ठ नागरिक आणि शिक्षणासाठी घरापासून लांब आलेले विद्यार्थी कुठे विद्यार्थिगृहात तर कुठे भाड्याच्या खोलीत स्वत:ला कोंडून होती. अनेक मुले-मुली. सगळ्यांची परवड सुरू झाली… अशांच्या मदतीला धावली… ती मैत्री!! त्या मैत्रीची ही विक्रमी गोवर्धन कथा. ७१ दिवसांचा मैत्री परिवार संस्थेचा भोजनदानाचा सेवायज्ञ अखंडित सुरू होता. नागपुरात सेवाभावाचा विक्रम प्रस्थापित झाला.
………………………………………………………….
मैत्रीचे विणलेले घट्ट धागे संकटात मदतीला आपोआप धावून येतात. नागपुरात याच धाग्यांनी विक्रमाची एक अभूतपूर्व कथा विणली आहे. कोरोनाचा लॉकडाऊन सुरू झाला आणि आधाराचे छप्पर एकेक करत उडू लागले. एका अकल्पित मानवी संवेदन कथेला निराधार यातनांची किनार लागली. काळजी, भय आणि चिंतेने सगळेच ग्रासले. कोणीच कोणाचा नाही… असा विचित्र योग कोरोनाने आणला. भीतीच्या सावटात अंतर वाढत गेले. पायाखालची जमीन सरकावी असेच सगळे जाणवू लागले!! निराश्रित, घरात अडकलेले ज्येष्ठ नागरिक आणि शिक्षणासाठी घरापासून लांब आलेले विद्यार्थी कुठे विद्यार्थिगृहात तर कुठे भाड्याच्या खोलीत स्वत:ला कोंडून होती. अनेक मुले-मुली. या सगळ्यांची परवड सुरू झाली… लॉकडाऊन नावाच्या परग्रहावरील अवजड शब्दाने या सर्वांना जखडून ठेवले. अशांच्या मदतीला धावली… ती मैत्री!! त्या मैत्रीची ही विक्रमी गोवर्धन कथा.
लॉकडाऊनच्या २२ मार्चपासून सुरू केलेल्या व्यवस्थेला मूर्तरूप आले २५ मार्चपासून. त्या दिवसापासून पुढचे तब्बल ७१ दिवसांचा मैत्री परिवार संस्थेचा सेवायज्ञ अखंडित सुरू होता. नागपुरात सेवाभावाचा एक विक्रम प्रस्थापित झाला. ३१ मेपर्यंत दोन लाख ३० हजार ८८७ डबे पुरवण्यात आले. तर एक लाख ७३ हजार फक्त पोळ्या वाटपाचाही विक्रम मैत्री परिवार संस्थेने पूर्ण केला. नियोजन, व्यवस्था आणि अंमलबजावणीच्या दृष्टीने सेवेचा हा उपक्रम विलक्षण आहे.मैत्री परिवार संस्था गेली अनेक वर्षे गरजूंच्या मदतीसाठी, निराधारांच्या आधारासाठी, कुपोषितांपर्यंत औषधाचे वितरण करण्यासाठी सतत काम करते. मागील अडीच महिन्यांत कोरोनामुळे संकटात सापडलेल्या गरजूंपर्यंत अन्न पोहोचवण्याचे केलेले काम सेवाभावाचा उत्कृष्ट परिचय म्हटला पाहिजे.
देशात टाळेबंदी झाली व हातावर कमवणारे गरीब संकटात सापडले. यात काही एकाकी जगणारे ज्येष्ठ नागरिक होते तर शिक्षणासाठी भाड्याने अथवा विद्यार्थिगृहात राहणारे विद्यार्थीही होते. मेस बंद झाल्याने बाहेर निघणे बंद झाले आणि प्रत्येक दिवस ढकलताना मग, विद्यार्थ्यांची उपासमारच सुरू झाली.
मैत्री परिवारच्या लक्षात ही दारुण परिस्थिती आली आणि कामाला सुरुवात झाली. त्यासाठी छायाचित्रकार विवेक रानडे, श्रीपाद इंदोलीकर, गजानन रानडे, हरीश जोगळेकर, माधुरी यावलकर, वृषाली शिलेदार, मृणाल पाठक, मनीषा गर्गे, शिरीष कुलकर्णी, विजेश दुबे, श्रीकांत गंगाथडे, देवेंद्र कोल्हेकर, रोहित हिमते व अमन रघुवंशी अशी तरुणांची फळी उभी राहिली.
टाळेबंदी हा उपायच अनोळखी; पण सावधपणे विचार झाल्यावर लक्षात आले की, प्रथम पोलिसांवर कामाचा ताण येणार. हे ओळखूनच पोलिसांच्या सुविधेकडे लक्ष वेधण्याचे ठरले. शहरातील पोलिसांना २२ कॅन पाणी आणि १०० डबे पोहोचवण्याची सुरुवात २५ मार्चपासून झाली. त्यानंतर फेसबुकवरून विद्यार्थ्यांना आवाहन करण्यात आले. विद्यार्थ्यांनी त्यांच्या अडचणी सांगितल्या. त्यानंतर संबंधित विद्यार्थ्यांच्या गरजेची खातरजमा करण्यात आली. २७ मार्चपासून विविध विद्यार्थिगृहांत अथवा भाड्याच्या खोलीत अडकलेल्या आणि ज्येष्ठ नागरिकांसाठी विशेषत: जे एकाकी राहतात व घराबाहेर पडू शकत नाहीत. त्यांची तपासणी करून २७५ जेवणाचे डबे पोहोचवण्यात येऊ लागले. नागपूरच्या १४ वेगवेगळ्या भागात संस्थेचे कार्यकर्ते डबे पोहोचविण्याचे काम करू लागले. सुमारे १०० कार्यकर्ते या उपक्रमात सहभागी झाले. सरकारने आखून दिलेली स्वच्छतेची सर्व मानके पूर्ण करून दररोज भात, वरण, भाजी आणि सहा पोळ्या असा अन्नसाठा २७ मार्चपासून दररोज पुरवला जाऊ लागला. याचवेळी दिवसागणिक गरजूंची मागणी वाढू लागली.
पहिल्या नियोजनातील व्यवस्था अपुरी पडत गेली. मात्र, उमेद वाढू लागली. मैत्री परिवाराच्या सुरेंद्रनगरातील छात्रावासातील किचनसह १५ एप्रिलपासून धरमपेठ येथील वझलवार लॉन येथे दोन्ही वेळा प्रत्येकी हजार डब्यांची सकाळी व रात्री व्यवस्था केली गेली. पाठोपाठ २१ एप्रिलपासून अत्रे ले-आऊट राजराजेश्वरी मंदिर परिसरात तिसरं किचन सुरू केलं आणि तिथे दोन्ही वेळेस ५०० गरजूंना जेवण पुरवण्यात येऊ लागले. दर्जेदार आणि गुणवत्तापूर्ण भोजन देताना प्रत्येक दिवशी वेगवेगळी भाजी भोजनात देण्याचा प्रयत्न होत होता. इतकंच नव्हे, तर रामनवमी, हनुमान जयंती, आंबेडकर जयंतीला गोड पदार्थ दिले गेले. तिन्ही किचन मिळून संस्थेच्या २०० कार्यकर्त्यांची फौज अहोरात्र झटत होती.
